در سال ۱۳۸۲، هر کیلوگرم گوجه‌فرنگی در بازار تهران با قیمت حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ ریال عرضه می‌شد، اما در سال ۱۴۰۴ همین کالا به قیمتی معادل ۴۵ تا ۶۳ هزار تومان رسیده است — رقمی که نزدیک به هزار برابر رشد را نشان می‌دهد. به گزارش خبرواژه، این تحول شگفت‌انگیز در قیمت یکی از کالاهای اساسیِ سفره مردم، بخش کوچکی از فشاری است که اکنون بر اقشار کم‌درآمد وارد می‌شود.
مقایسه تاریخی قیمت گوجه
طبق گزارش‌های خبر واژه و اسناد تاریخی، در آذر ماه سال ۱۳۸۲ قیمت خرده‌فروشی گوجه‌فرنگی در بازار تهران بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان (۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ ریال) بود؛ این اطلاعات از گزارش خبرگزاری خبر واژه درباره «افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت گوجه و خیار در بازار تهران» استخراج شده است. همچنین در همان دوره، قیمت نیمه عمده در میدان تره‌بار بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ تومان گزارش شده است.
حال در سال ۱۴۰۴مقایسه قیمت در بازار میادین ، اختلاف عظیم در قیمت‌ها را نشان می دهد و تورم افسارگسیخته و کاهش شدید قدرت خرید مردم است که روز به روز بیشتر می شود.
علل جهش قیمت و بحران اقتصادی
چند عامل مهم در این تغییر بنیادی قیمت نقش دارند:
- تورم بالا و پایین‌بودن ارزش پول ملی: کاهش شدید ارزش ریال طی سال‌های متمادی، باعث شده قیمت کالاهای اساسی چندین ده برابر شود.
- افزایش هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل: گرانی نهاده‌های کشاورزی، سوخت، دستمزد و مشکلات لجستیکی کاملاً روی قیمت نهایی محصولات تأثیر گذاشته است.
- نقش واسطه‌ها و دلالان: در دوره‌های کمبود عرضه، بخش عمده سود به واسطه‌ها می‌رسد و کشاورز و مصرف‌کننده متضرر می‌شوند.
- تحریم‌ها و محدودیت‌های اقتصادی: فشارهای بین‌المللی و کاهش واردات نهاده‌های کشاورزی منجر به افزایش قیمت تمام‌شده و تنگنا برای تولیدکنندگان شده است.
- ساختار ضعیف سیاستگذاری و نظارت ناکافی: ضعف در تنظیم بازار، نبود برنامه‌های حمایتی منسجم و کمبود دخالت دولتی کارآمد، به تشدید نابسامانی در بازارهای کشاورزی دامن زده است.
فشار اقتصادی بر اقشار آسیب‌پذیر
پدیده رشد قیمت گوجه تنها یک نمونه کوچک از بحران بزرگ‌تر است. به گزارش تحلیل‌های اقتصادی، اکنون بین ۲۰ تا ۵۰ درصد جمعیت ایران در وضعیت نزدیک به خط فقر یا زیر آن هستند؛ برخی گزارش‌ها عددی معادل یک سوم جمعیت را نیز برای افراد زیر خط فقر ذکر می‌کنند. این آمار در کنار شاخص تورم دو رقمی، افزایش هزینه مسکن، انرژی، دارو و حمل‌ونقل، وضعیت معیشتی بسیاری از خانوارها را به شرایط اضطراری نزدیک کرده است.
در چنین شرایطی، بسیاری از خانوارها مجبورند از مصرف کالاهای غیرضروری بگذرند یا ترکیب سفره خود را کوچک‌تر کنند. افزایش قیمت کالاهایی مانند گوجه و دیگر صیفی‌جات روزانه، فشار ذهنی و روانی مضاعفی بر خانوارها وارد می‌کند.
جمع‌بندی و پیشنهادها
مقایسه قیمت گوجه بین سال ۱۳۸۲ و ۱۴۰۴، نموداری از روند تورم افسارگسیخته و کاهش ارزش پول ملی است. این داده نه فقط یک آمار بلکه انعکاسی از فشار اقتصادی سنگینی است که به شمار زیادی از شهروندان تحمیل شده.
برای بهبود وضعیت، چند راهکار قابل طرح است:
- تقویت نظارت بر زنجیره توزیع، کاهش نقش واسطه‌ها
- پرداخت یارانه هدفمند به کشاورزان
- ایجاد ذخیره استراتژیک صیفی‌جات و تنظیم عرضه بازار
- اصلاح نظام پولی و کنترل تورم از طریق سیاست‌های مؤثر
- برنامه‌ریزی بلندمدت و مستمر دولت برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر
اگر می‌خواهید داده‌های دقیق‌تر منطقه‌ای (شهر به شهر) یا نمودار تاریخی قیمت ارائه شود، با ما در تماس باشید.
برای دنبال کردن آخرین تحلیل‌های اقتصادی و مشاهده نمودارهای قیمت اقلام اساسی، به بخش اقتصاد وب‌سایت خبرواژه سر بزنید.
