به گزارش خبرواژه، روند بازگرداندن کودکانی که به خانواده‌ها سپرده شده‌اند، در ماه‌های اخیر افزایش یافته و نگرانی‌ها درباره پیامدهای روانی و اجتماعی این روند روزبه‌روز بیشتر می‌شود. این کودکان که تجربه زندگی در خانواده و محیط حمایتی را پیدا کرده‌اند، پس از بازگشت به بهزیستی با چالش‌های روحی پیچیده‌ای مواجه می‌شوند که ممکن است تا سال‌ها آثار منفی بر شخصیت و اعتماد به دیگران داشته باشد.
تجربه‌ای متفاوت و آسیب‌زننده
کارشناسان روانشناسی کودک تأکید می‌کنند که بازگشت به مرکز بهزیستی، تجربه‌ای بسیار متفاوت از زندگی اولیه در این مراکز است. دکتر سارا رستمی، روانشناس کودک، توضیح می‌دهد: «زمانی که کودک به خانواده می‌رود و حس تعلق و محبت را تجربه می‌کند، بازگشت به محیط قبلی نه تنها احساس امنیت او را از بین می‌برد، بلکه اعتماد او به بزرگسالان را نیز به شدت تضعیف می‌کند. این ضربه روانی می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی و رفتارهای پرخطر در آینده شود.»
به گفته روانشناسان، کودکانی که بازگردانده می‌شوند، اغلب دچار سردرگمی عاطفی می‌شوند؛ آن‌ها دیگر نمی‌دانند به چه کسی اعتماد کنند و ممکن است احساس کنند که هیچ جای ثابتی برای زندگی ندارند.
چالش‌های مالی خانواده‌ها
یکی از دلایل اصلی بازگرداندن کودکان، مشکلات مالی خانواده‌هاست. بسیاری از والدینی که اقدام به سرپرستی کودکان می‌کنند، در ابتدا توانایی تأمین نیازهای روزمره، تحصیل و سلامت کودک را دارند، اما فشارهای اقتصادی و افزایش هزینه‌ها گاهی آنان را ناچار به بازگرداندن کودک می‌کند. یکی از مادران سرپرست بیان کرد: «دوست داشتم بتوانم فرزندم را نگه دارم، اما اجاره، هزینه مدرسه و هزینه‌های زندگی آن‌قدر زیاد شد که دیگر امکان ادامه سرپرستی وجود نداشت.»
این شرایط نه تنها خانواده‌ها، بلکه کودکان را نیز در معرض فشارهای روحی شدید قرار می‌دهد و ممکن است اثرات روانی آن تا سال‌ها ادامه داشته باشد.
واکنش مسئولان و برنامه‌های حمایتی
مسئولان بهزیستی بر این باورند که باید برنامه‌های حمایتی ویژه‌ای برای خانواده‌ها ایجاد شود تا از بازگشت کودکان به مراکز جلوگیری شود. خانم الهام شریفی، مدیر یکی از مراکز بهزیستی، گفت: «ما باید امکانات مالی، آموزشی و روانشناختی را برای خانواده‌های سرپرست فراهم کنیم تا آن‌ها بتوانند بدون دغدغه، کودک را نگه دارند و روند بازگشت به حداقل برسد.»
برخی از راهکارهای پیشنهادی شامل:
- حمایت مالی مستقیم یا کمک‌های معیشتی برای خانواده‌ها
- ارائه مشاوره‌های روانشناسی منظم برای کودک و والدین
- برنامه‌های آموزشی برای خانواده‌ها درباره نحوه مراقبت و پرورش کودک
- شبکه‌های حمایتی محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد که به خانواده‌ها کمک کنند
تأثیر بلندمدت بر کودک
کارشناسان هشدار می‌دهند که این بازگشت‌ها ممکن است منجر به مشکلات جدی در اعتماد به بزرگسالان، روابط اجتماعی و موفقیت تحصیلی کودک شود. کودکی که یک بار تجربه تعلق و محبت واقعی را داشته و سپس آن را از دست می‌دهد، ممکن است در آینده دچار اضطراب اجتماعی، مشکلات رفتاری و احساس کمبود اعتماد به نفس شود.
نتیجه‌گیری
بازگشت کودکان به مراکز بهزیستی به دلیل مشکلات مالی خانواده‌ها، یک بحران جدی است که نیازمند توجه فوری است. ارائه حمایت‌های مالی، مشاوره روانشناسی و آموزش‌های لازم به والدین سرپرست می‌تواند از آسیب‌های روانی جلوگیری کرده و به کودکان فرصت زندگی در محیطی امن و پایدار بدهد.
اگر قصد سرپرستی کودک را دارید، قبل از اقدام از منابع مالی و برنامه‌های حمایتی موجود مطلع شوید تا تجربه‌ای پایدار و موفق برای کودک ایجاد کنید. برای اطلاعات بیشتر به بخش خانواده‌ها در خبرواژه مراجعه کنید.
