تالابها و آببندانهای شمال کشور این روزها با یکی از جدیترین بحرانهای زیستمحیطی سالهای اخیر مواجهاند؛ گسترش بیرویه گیاه مهاجم «سنبل آبی» که به دلیل قدرت تخریب بالا به «شیطان بنفش» شهرت یافته، حیات اکوسیستمهای آبی و معیشت جوامع محلی را تهدید میکند.
به گزارش خبرواژه، سنبل آبی گیاهی آبزی با گلهای بنفش و ظاهری فریبنده است که بومی حوزه آمازون بوده و طی سالهای اخیر با سرعتی نگرانکننده وارد تالابها و آببندانهای شمال ایران شده است. این گیاه مهاجم با رشد شتابان خود، تعادل زیستی تالابها را برهم زده و به یکی از عوامل اصلی کاهش کیفیت آب و نابودی گونههای بومی تبدیل شده است.
درگیری کامل آببندانها؛ از بابل تا بندرانزلی
در شهرستان بابل، آببندان ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن بهطور گسترده درگیر این پدیده شده و بنا بر گزارشها، حدود ۸۰ درصد از سطح این پهنه آبی زیر پوشش سنبل آبی قرار گرفته است. این پوشش متراکم مانع نفوذ نور و اکسیژن به آب شده و زیست آبزیان و گیاهان بومی را با تهدید جدی مواجه کرده است.
در بندرانزلی نیز شرایط چندان بهتر نیست؛ تجمع انبوه سنبل آبی در زیر پل نهنگ روگا مسیر جریان آب را مسدود کرده و مشکلات متعددی برای فعالیتهای زیستمحیطی و مدیریت تالاب ایجاد کرده است. اگرچه عملیات جمعآوری مکانیکی آغاز شده، اما سرعت تکثیر این گیاه همچنان از اقدامات کنترلی پیشی میگیرد.
قدرت تکثیر بالا؛ چرا سنبل آبی خطرناک است؟
سنبل آبی یکی از سریعالرشدترین گیاهان مهاجم جهان محسوب میشود. هر بوته آن قادر است هزاران بذر تولید کند؛ بذرهایی که تا ۳۰ سال قابلیت زندهماندن دارند. علاوه بر این، سطح پوشش این گیاه میتواند تنها در مدت دو هفته دو برابر شود؛ ویژگیای که آن را به تهدیدی جدی برای تالابها تبدیل کرده است.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بحران
گسترش سنبل آبی تنها یک معضل زیستمحیطی نیست؛ این بحران پیامدهای اقتصادی و اجتماعی گستردهای نیز به همراه دارد. کاهش تولید آبزیان، اختلال در فعالیتهای کشاورزی، آسیب به گردشگری طبیعی و تهدید معیشت جوامع محلی از جمله نتایج مستقیم این پدیده است.
هشدار کارشناسان؛ راهحل مقطعی کافی نیست
کارشناسان محیط زیست تأکید دارند که مقابله با سنبل آبی نیازمند مدیریت علمی، بودجه پایدار و همکاری چندجانبه دستگاههای اجرایی است. به گفته متخصصان، جمعآوری دستی یا اقدامات مقطعی بدون پایش مستمر و مشارکت مردم، نمیتواند مانع بازگشت دوباره این گیاه مهاجم شود.
به باور کارشناسان، استفاده از فناوریهای نوین مانند پایش ماهوارهای، تجهیزات مکانیکی پیشرفته و آموزش جوامع محلی، تنها راه مهار «شیطان بنفش» و نجات تالابهای شمال کشور از نابودی کامل است.
مقابله با سنبل آبی، آزمونی جدی برای مدیریت منابع طبیعی کشور است؛ آزمونی که بیتوجهی به آن میتواند خسارات جبرانناپذیری به محیط زیست و اقتصاد محلی وارد کند.
اگر نسبت به وضعیت تالابها و محیط زیست شمال کشور دغدغهمند هستید، اخبار و گزارشهای تحلیلی بیشتر را در خبرواژه دنبال کنید.
