افزایش بیسابقه قیمتها در آستانه شب یلدای ۱۴۰۴، این آیین کهن ایرانی را به یک چالش جدی اقتصادی برای خانوارها تبدیل کرده و باعث کوچکتر شدن سفرهها و تغییر الگوی خرید شده است.
به گزارش خبرواژه، بررسیها نشان میدهد هزینه تهیه سفره شب یلدا نسبت به سال گذشته بیش از دو برابر افزایش یافته؛ رشدی که بهمراتب بالاتر از افزایش دستمزدها و درآمد خانوارهاست. شب یلدا که همواره نماد دورهمی خانوادگی، شعرخوانی و سفرههای رنگارنگ بوده، امسال برای بسیاری از خانوادهها به آیینهای از فشار اقتصادی و کاهش قدرت خرید تبدیل شده است.
براساس دادههای رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطهبهنقطه مواد غذایی به بیش از ۴۹ درصد و تورم سالانه این گروه به بالای ۴۰ درصد رسیده است. در بخش میوه و خشکبار، تورم از ۱۰۸ درصد عبور کرده؛ موضوعی که نشان میدهد نهتنها سفرههای روزمره، بلکه ترکیب سنتی سفره شب یلدا نیز دستخوش تغییرات جدی شده است.
قیمتهای نجومی آجیل و میوه
در نشست خبری ۲۳ آذر ۱۴۰۴، مهدی بختیاریزاده، مدیر سازمان میادین میوه و ترهبار شهرداری تهران، از نرخگذاری رسمی برخی اقلام شب یلدا خبر داد و اعلام کرد: آجیل شور حدود ۸۲۰ هزار تومان، آجیل شیرین با باسلوق ۶۶۶ هزار تومان و آجیل شیرین بدون باسلوق ۷۵۲ هزار تومان قیمتگذاری شده است. با این حال، قیمتها در بازار خردهفروشی معمولاً بالاتر است.
در سال ۱۴۰۴، قیمت پسته فندقی به ۱.۱ تا ۱.۳ میلیون تومان، پسته احمدآقایی به ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون تومان و پسته اکبری به حدود ۲ میلیون تومان رسیده است. مغز بادام هندی بین ۱.۴ تا ۱.۸ میلیون تومان و مغز بادام درختی ۱.۲ تا ۱.۴ میلیون تومان معامله میشود. حتی اقلام سادهتری مانند تخمه و کشمش نیز با رشد چشمگیر قیمت مواجه شدهاند.
تغییر رفتار خرید خانوارها
این جهش قیمتی باعث شده بسیاری از خانوادهها آجیلهای گرانقیمت را حذف یا مقدار آنها را کاهش دهند، بستههای کوچکتر بخرند و برخی اقلام سنتی سفره یلدا را کنار بگذارند. بستههای آماده شب یلدا که شامل آجیل، میوه خشک و شیرینی است، اکنون بین ۱.۳ تا ۱.۸ میلیون تومان قیمت دارد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند تورم بالا و کاهش قدرت خرید، عامل اصلی این تغییرات است؛ موضوعی که بهویژه دهکهای پایین درآمدی را تحت فشار قرار داده و حتی بر شیوه برگزاری دورهمیهای خانوادگی نیز اثر گذاشته است.
یلدا؛ آیینه وضعیت معیشت
امسال هزینه تهیه یک سفره کامل شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره میتواند به بیش از ۵ تا ۶ میلیون تومان برسد. به همین دلیل، بسیاری از سنتهای رایج مانند مهمانیهای پرجمعیت و سفرههای متنوع، به جمعهای کوچکتر و سادهتر محدود شده است.
در نهایت، سفره شب یلدای ۱۴۰۴ بیش از هر زمان دیگری بازتابی از فشارهای تورمی و چالشهای معیشتی جامعه است؛ سفری که نشان میدهد چگونه اقتصاد، حتی آیینهای دیرینه فرهنگی را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
شما تجربه خرید شب یلدا امسال را چگونه ارزیابی میکنید؟ دیدگاه خود را با خبرواژه در میان بگذارید.
