به گزارش خبر واژه پس از سال‌ها بحث و بررسی درباره اصلاح ساختار پولی کشور، با تصویب نهایی لایحه حذف چهار صفر از پول ملی در مجلس شورای اسلامی، اجرای طرح وارد فاز اجرایی شد. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است ظرف دو سال مقدمات اجرایی طرح را فراهم کرده و در دوره سه‌ساله گذار، اسکناس‌ها و سکه‌های جدید را جایگزین اسکناس‌های فعلی کند.
جزئیات طرح حذف چهار صفر
در جلسه علنی روز ۱۳ مهرماه ۱۴۰۴، ایرادات شورای نگهبان در لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور بررسی و در نهایت تصویب شد. بر اساس مصوبه جدید، واحد رسمی پول کشور همچنان ریال باقی می‌ماند و “تومان” به عنوان واحد رایج پولی مورد موافقت قرار نگرفته است؛ برای مقادیر خردتر، جزء فرعی جدیدی با عنوان قِران تعریف شده است که هر ۱۰۰ قِران برابر با یک ریال خواهد بود.
مراحل اجرایی طرح
دوره نخست (دو ساله)
در این بازه زمانی، بانک مرکزی موظف است تمامی الزامات اجرایی، فنی و حقوقی طرح را فراهم کند. این اقدامات شامل طراحی اسکناس‌ها و مسکوکات جدید، تدوین آیین‌نامه اجرایی، به‌روزرسانی سامانه‌های بانکی، هماهنگی با دستگاه‌های اجرایی و اطلاع‌رسانی عمومی است.
دوره دوم (سه ساله – دوره گذار)
در این دوره، ریال قدیم و ریال جدید به طور همزمان در گردش خواهند بود تا مردم و فعالان اقتصادی فرصت تطبیق پیدا کنند. در پایان این دوره، تمامی مبادلات بر اساس ریال جدید انجام می‌شود و اسکناس‌های فعلی از چرخه خارج خواهند شد.
تشکیل ستاد ملی اصلاح پول ملی
به گفته محمد شیریجیان، معاون سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی، برای اجرای دقیق طرح، «ستاد ملی اصلاح پول ملی» با حضور مقامات عالی کشور و دستگاه‌های ذی‌مدخل تشکیل خواهد شد. کمیته‌های تخصصی بانک مرکزی نیز شامل فناوری اطلاعات، حسابداری، سیاست‌گذاری پولی و اطلاع‌رسانی، گزارش اقدامات خود را به ستاد ملی ارائه می‌کنند.
جمع‌آوری بیش از ۱۰ میلیارد قطعه اسکناس
بانک مرکزی اعلام کرده است که بیش از ۱۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون قطعه اسکناس در کشور در گردش است. جمع‌آوری تدریجی اسکناس‌های فعلی و انتشار اسکناس‌های جدید با ارزش‌های متناسب با واحد ریال جدید، یکی از مأموریت‌های کلیدی بانک مرکزی در فاز اجرایی خواهد بود.
احیای جایگاه ریال و کاهش بار روانی تورم
به گفته معاون سیاست‌گذاری پولی بانک مرکزی، حذف چهار صفر از پول ملی، بیش از آنکه تغییر در ارزش واقعی پول ایجاد کند، اصلاحی ساختاری و نمادین در نظام پولی کشور است. اجرای این طرح باعث می‌شود ریال مجدداً در مبادلات روزمره جریان یابد و جایگاه خود را بازیابد. این اقدام آثار مستقیم بر شاخص تورم ندارد، اما می‌تواند از نظر روانی و شفافیت مبادلات، اثر مثبت بر بازارها داشته باشد.
تجربه جهانی و پیشینه پروژه
۱۸ کشور جهان از جمله ترکیه، برزیل، آرژانتین، مکزیک، روسیه، تاجیکستان و رومانی تجربه حذف صفر از پول ملی را داشته‌اند. در ایران نیز این پروژه از سال ۱۳۸۶ در فاز مطالعاتی آغاز شد و با تصویب نهایی در مهرماه ۱۴۰۴، پس از ۱۸ سال به مرحله اجرا رسید.
چشم‌انداز اجرای طرح
اجرای موفق طرح حذف چهار صفر منوط به هماهنگی نهادی، اصلاحات ساختاری در سیاست‌های پولی و مالی، آموزش عمومی و شفاف‌سازی مستمر است. کارشناسان معتقدند اجرای این طرح همزمان با کنترل تورم و نوسازی نظام بانکی می‌تواند به افزایش کارایی نظام پولی و کاهش هزینه‌های مبادلات منجر شود.
برای اطلاعات بیشتر و پیگیری اخبار به‌روز، خبرواژه را دنبال کنید.
