به گزارش خبرواژه، مهارت آینهکاری در معماری ایران در بیستمین اجلاس کمیته بینالمللی میراث ناملموس یونسکو در دهلینو بهعنوان بیستوهفتمین میراث ناملموس ایران ثبت جهانی شد. این ثبت جهانی جایگاه ایران را در میان ۱۰ کشور برتر میراث فرهنگی جهان بیش از پیش مستحکم میکند و توانایی کشور در حفظ و انتقال حافظه تاریخی و فرهنگی را نشان میدهد.
آینهکاری؛ هنر نور و هندسه ایرانی
آینهکاری ایرانی، هنری ریشهدار در سنتهای معماری ایرانزمین، بازتاب ذوق زیباییشناختی، هندسه قدسی و جهانبینی نورمحور ایرانی است. در این هنر، قطعات کوچک آینه با دقت مینیاتوری و هندسی روی سقف، گنبد، دیوار، ستون و طاقنما نصب میشوند تا با شکست نور در هزاران سطح درخشان، فضایی روحانی و شکوهمند خلق شود. تالار آینه کاخ گلستان در تهران و بخشهایی از مسجد شیخ لطفالله در اصفهان از مهمترین نمونههای این هنر در سطح جهانی هستند.
فرآیند پیچیده و استادکارانه
اجرای آینهکاری نیازمند مهارتهای طراحی، نقشهکشی، آینهتراشی، گچبری، گچکاری، نقاشی و فنون موزاییکی است. آینهها با برشهای الماسگونه آماده شده و با چسبهای طبیعی مانند سریش روی سطوح نصب میشوند. نقشمایههایی همچون هندسه ایرانی، گلوبته، نقوش اسلیمی و پرنده، به این هنر هویت و غنا میبخشند.
نماد فرهنگ و کارکرد عملی
آینه در فرهنگ ایرانی نماد پاکی، روشنایی و صداقت است. در آینهکاری معماری، بازتاب نور نه تنها جلوههای بصری بینظیری خلق میکند بلکه کارکرد عملی در روشنسازی فضا و مدیریت مصرف انرژی دارد. این ویژگیها آینهکاری را در زمره هنرهای پایدار و هوشمندانه معماری سنتی قرار میدهند.
تلاش گسترده برای ثبت جهانی
پرونده ثبت «مهارت آینهکاری در معماری ایران» با مشارکت استادکاران برجسته، مرمتگران، معماران، دانشگاهها، انجمنهای تخصصی و جوامع بومی از تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و قم تهیه شد. یونسکو پس از ارزیابیهای کارشناسی و میدانی، تداوم زنده این مهارت، انتقال بیننسلی، گستره کاربرد و نقش اجتماعی و فرهنگی آن را دلایل اصلی ثبت جهانی اعلام کرد.
فرصتهای دیپلماسی فرهنگی و گردشگری
ثبت جهانی آینهکاری نه تنها ادای دینی به هنر ایرانی است بلکه فرصتی راهبردی برای ارتقای دیپلماسی فرهنگی، توسعه گردشگری هنری، تقویت هویت ملی و معرفی ظرفیتهای تمدنی ایران در سطح بینالمللی فراهم میکند. این ثبت جهانی، جایگاه ایران را به عنوان یکی از کانونهای اصلی تولید معنا، زیبایی و مهارت در جهان تثبیت میکند.
بیستمین اجلاس کمیته بینالمللی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو از ۸ تا ۱۳ دسامبر ۲۰۲۵ (۱۷ تا ۲۲ آذرماه) در دهلینو و در مجموعه تاریخی قلعه سرخ برگزار شد و پرونده آینهکاری در نشست ۲۰ آذر (۱۱ دسامبر) بررسی و ثبت جهانی شد.
