به گزارش خبرواژه، یک اقتصاددان با تأکید بر اینکه نوسانات اخیر بازار ارز بیش از آنکه ناشی از عوامل خارجی باشد، ریشه در مشکلات درونساختاری اقتصاد کشور دارد، گفت: ضعف در فرآیندهای تجاری، پایش ناکافی مبادلات پولی و نبود نظارت مؤثر بر رفتار بازیگران بازار از مهمترین دلایل بیثباتی ارزی است.
محمد واعظ برزانی با اشاره به عوامل مؤثر بر بازار ارز اظهار کرد: نوسانات ارزی علل داخلی و خارجی متعددی دارد، اما مهمترین دلایل داخلی شامل اختلال در فرآیندهای صادرات و واردات، پایش ناکافی مبادلات پولی و بینبانکی و نظارتنداشتن بر رفتار نهادهای مالی، بانکها و حتی برخی فعالان اقتصادی و مردم است. بخشی از تقاضا در بازار ارز ممکن است با هدف برهم زدن تعادل ایجاد شود؛ موضوعی که مسئولان بانک مرکزی نیز اخیراً به آن اشاره کردهاند.
فضای روانی جامعه و تأثیر آن بر بازار ارز
وی مدیریت روانی جامعه را از مؤلفههای مهم کنترل بازار ارز دانست و افزود: شرایط کنونی جامعه به گونهای است که حس «نه جنگ، نه صلح» غالب شده و در چنین وضعیتی، بخشی از مردم برای حفظ ارزش داراییهای خود به خرید ارز و طلا روی میآورند. این امر تقاضای احتیاطی و سفتهبازی را افزایش داده و نوسانات ارزی را تشدید کرده است.
تعادل عرضه و تقاضای ارز، کلید ثبات بازار
واعظ برزانی تأکید کرد: ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای روزانه ارز نقش مهمی در ثبات بازار دارد. اگر سیاستی اتخاذ شود که بین عرضه و تقاضای ارز توازن برقرار کند، میتوان انتظار کاهش نوسانات را داشت. هرچند بانک مرکزی اخیراً اقداماتی آغاز کرده، اما بخشی از فشارهای کنونی ناشی از عوامل خارج از سیاستهای ارزی است و سایر بخشهای اقتصادی باید هماهنگ عمل کنند.
پایش دقیق بازار رسمی و غیررسمی
وی ادامه داد: پایش دقیق معاملات بازار آزاد اهمیت ویژهای دارد زیرا بخشی از عرضه و تقاضا در بازار رسمی و غیررسمی مشترک است و هرگونه اختلال در آن میتواند کل بازار را دچار نوسان کند. سیاستگذار ارزی باید بر اساس دادههای واقعی، عرضه را تنظیم کند.
نقش پیمانسپاری ارزی و رفتار صادرکنندگان
واعظ برزانی گفت: اگر صادرکنندگان بتوانند بازگشت ارز خود را به تأخیر بیندازند، عرضه ارز به زمان نرخ بالاتر موکول میشود. مدیریت بازار به معنای دولتی کردن مبادلات نیست، بلکه طراحی سازوکاری برای تنظیم رفتار بازیگران و ارسال سیگنال درست به بازار است. نظارت دقیق بانک مرکزی بر بازگشت ارز صادراتی میتواند مانع سودجوییهای مخرب شود.
تأثیر واردات، صادرات و نقش سوداگران
این اقتصاددان افزود: اگر سیاستها صادرات را تضعیف و واردات را تشویق کند، کسری ارز ایجاد خواهد شد. تسهیل بیش از حد واردات، مانند مجوز واردات بدون انتقال ارز در مناطق مرزی، تقاضای ارزی را افزایش داده و تعادل بازار را برهم میزند. همچنین، سوداگران با اخلال در جریان عرضه و تقاضا، افزایش نرخ ارز را طبیعی جلوه میدهند و انتظارات تورمی را تشدید میکنند.
عوامل خارجی و راهکار کاهش نوسانات
واعظ برزانی در پایان با اشاره به عوامل خارجی مانند جنگ، کسری بودجه و تحولات سیاسی تأکید کرد: این عوامل تأثیرگذارند، اما با تحلیل حرفهای و نظارت مؤثر میتوان حتی در شرایط پرتنش از نوسانات شدید جلوگیری کرد. هماهنگی سیاستهای اقتصادی و طراحی برنامههای مدیریت انتظارات تورمی و فضای روانی جامعه، شرط اصلی کنترل پایدار بازار ارز است.
برای دریافت تحلیلهای اقتصادی و ارزی بهروز، خبرواژه را دنبال کنید.
