به گزارش خبرواژه، طی چند سال اخیر، نوع تازه‌ای از رابطه در میان بخشی از جامعه ایران دیده می‌شود که با عناوینی مانند «شوگر ددی» و «شوگر مامی» شناخته می‌شود. این روابط که ترکیبی از نیازهای عاطفی، اقتصادی و شکاف‌های اجتماعی است، اکنون به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در فضای عمومی و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شده است.
در این شکل از رابطه، معمولاً فردی بزرگ‌تر و متمکن وارد ارتباطی با فردی جوان‌تر می‌شود و حمایت مالی، هدیه دادن، تأمین نیازهای رفاهی یا سبک زندگی لوکس بخشی از این تعامل است. در مقابل، فرد جوان‌تر معمولاً نقش عاطفی، همراهی اجتماعی یا نوعی توجه شخصی را ارائه می‌دهد. با وجود اینکه چنین روابطی در بسیاری از کشورها سابقه دارد، اما گسترش آن در ایران نیازمند تحلیل دقیق‌تری است.
فشار اقتصادی؛ مهم‌ترین موتور محرک این روابط
به نقل از خبرواژه، افزایش هزینه‌های زندگی، رکود شغلی و کاهش قدرت خرید جوانان باعث شده بخشی از آنان برای تأمین نیازهای مالی، جذب درآمد اضافی یا سبک زندگی بهتر، به روابطی فکر کنند که خارج از الگوهای سنتی شکل می‌گیرد. تورم شدید، نابرابری اقتصادی و نبود فرصت‌های شغلی پایدار در سال‌های اخیر، نقش مهمی در ایجاد چنین فضاهایی داشته است.
کارشناسان اجتماعی می‌گویند وقتی فشار اقتصادی از یک حد مشخص عبور می‌کند، رفتارهای انسانی هم دستخوش تغییر می‌شود و اولویت‌ها به سمت بقا، رفاه اولیه و امنیت مالی می‌رود. نتیجه این تغییر، افزایش روابطی است که در آن منافع اقتصادی نسبت به مؤلفه‌های سنتی مانند عشق، تعهد و ساخت خانواده، گاهی اولویت بیشتری پیدا می‌کنند.
تغییر فرهنگ و سبک زندگی نسل جدید
نسل‌های جدید بیش از گذشته تحت‌تأثیر شبکه‌های اجتماعی و سبک زندگی مبتنی بر نمایش هستند. مقایسه‌های دائمی، ترندهای مربوط به تجمل‌گرایی و برجسته شدن زندگی لوکس در فضای مجازی، باعث می‌شود برخی جوانان برای رسیدن به همین سبک زندگی کوتاه‌ترین مسیر را ترجیح دهند.
از سوی دیگر، گسترش پلتفرم‌های ارتباطی روابطی را که پیش‌تر پنهان باقی می‌ماندند، قابل‌دسترسی و قابل‌نمایش کرده است. اکنون افراد بیشتری می‌توانند وارد چنین تعاملاتی شوند، آن را تبلیغ کنند یا به نوعی به عادی‌سازی آن کمک کنند.
تنهایی نسل میانسال و سالخورده؛ یک واقعیت کمتر گفته‌شده
این نوع رابطه تنها از سمت جوانان شکل نمی‌گیرد. بسیاری از افراد مسن‌تر که درگیر تنهایی، شکست عاطفی یا فاصله از خانواده شده‌اند، تمایل دارند ارتباطی داشته باشند که برایشان انرژی عاطفی، جوانی، توجه و همراهی به همراه بیاورد. از نگاه برخی از آنان، ورود به یک رابطه عاطفی–اقتصادی راهی است برای پر کردن خلأهای عاطفی و داشتن همراهی که در زندگی روزمره کمبود آن احساس می‌شود.
به همین دلیل، بخشی از جذابیت این روابط برای افراد مسن‌تر نه تنها حمایت عاطفی، بلکه حس جوان بودن، دیده شدن و همراهی اجتماعی است؛ چیزی که گاه در روابط خانوادگی یا اجتماعی معمول یافت نمی‌شود.
معامله‌محور شدن روابط انسانی
تحلیلگران اجتماعی می‌گویند افزایش روابط مبتنی بر منافع دوطرفه، نشانه تغییری عمیق در ارزش‌های جامعه است. هرچقدر فشارهای ساختاری بیشتر می‌شود، روابط انسانی هم بیشتر به سمت «معامله‌محوری» حرکت می‌کند؛ یعنی افراد وارد رابطه‌ای می‌شوند که در آن هر دو طرف دقیقاً می‌دانند چه چیزی می‌دهند و چه چیزی دریافت می‌کنند.
در چنین شرایطی، انتظار می‌رود الگوهای سنتی مثل ازدواج، تعهد بلندمدت یا مشارکت پایدار کم‌کم جای خود را به روابط مقطعی، مبتنی بر توافق و قابل‌فسخ بدهند؛ روابطی که بیشتر به قرارداد شباهت دارد تا پیوند عاطفی.
چرا این موضوع نیازمند بررسی ساختاری است؟
به گزارش خبرواژه، متخصصان معتقدند مطالعه این پدیده نباید تنها با نگاه اخلاقی یا قضاوت‌محور انجام شود. آنها تأکید دارند که ریشه اصلی را باید در شرایط ساختاری جامعه جست‌وجو کرد؛ از جمله:
- افزایش نابرابری اقتصادی
- کاهش حمایت‌های رفاهی و اجتماعی
- فشار روانی و اقتصادی روی نسل جوان
- کم‌رنگ شدن الگوهای سنتی رابطه
- گسترش شبکه‌های اجتماعی و تغییر سبک زندگی
این بررسی می‌تواند کمک کند سیاست‌گذاران، جامعه‌شناسان و فعالان اجتماعی تصویری واقعی‌تر از وضعیت روابط انسانی در ایران امروز ارائه دهند و برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی راه‌حل‌های مؤثر‌تری پیشنهاد کنند.
جمع‌بندی
پدیده «شوگر ددی» و «شوگر مامی» امروز تنها یک مدل رابطه نیست، بلکه بازتابی از واقعیت‌های اجتماعی پیچیده‌تری است. فشاری که اقتصاد بر جامعه تحمیل کرده، تغییر ارزش‌ها، افزایش تنهایی و گسترش سبک‌های جدید زندگی، همگی دست به دست هم داده‌اند تا این نوع روابط بیش از گذشته دیده شود. تا زمانی که چالش‌های اقتصادی و نابرابری‌ها کاهش پیدا نکند، احتمالاً روند گسترش این روابط نیز ادامه خواهد داشت.
اگر به تحلیل‌های اجتماعی و بررسی پدیده‌های نوظهور علاقه‌مندید، پیشنهاد می‌کنیم دیگر گزارش‌های تحلیلی را نیز در خبرواژه دنبال کنید.
