به گزارش خبرواژه؛ تازهترین تحلیلهای کارشناسان حوزه سلامت نشان میدهد که وضعیت ابتلا به HIV در ایران وارد مرحلهای نگرانکننده شده و روند شناسایی مبتلایان در میان نوجوانان و جوانان به شکلی بیسابقه رو به افزایش است. متخصصان میگویند ترکیب «شروع زودهنگام روابط جنسی»، «آموزش ناکافی» و «ترس از مراجعه برای آزمایش»، تصویری هشداردهنده از آینده سلامت کشور ترسیم کرده است.
روند رو به رشد ابتلای نوجوانان؛ زمانی که زنگ خطر به صدا درآمده است
در سالهای اخیر، گزارشهای مختلف نشان میدهد که ابتلا به HIV دیگر فقط در میان گروههای پرخطر دیده نمیشود؛ بلکه تعداد قابل توجهی از موارد جدید مربوط به نوجوانان ۱۷ تا ۱۸ ساله است. این موضوع باعث نگرانی جدی پزشکان شده، زیرا این گروه سنی معمولاً آگاهی کافی درباره رفتارهای پرخطر، روشهای انتقال و شیوههای پیشگیری ندارند.
کارشناسان میگویند که تغییرات اجتماعی، گسترش استفاده از اینترنت و فضای مجازی، و نبود آموزش رسمی در مدارس درباره سلامت جنسی، نقش مهمی در گسترش رفتارهای پرخطر داشته است. نوجوانانی که در معرض اطلاعات نادرست و کنجکاویهای طبیعی سنی قرار میگیرند، بدون آگاهی از پیامدهای آن وارد رفتارهایی میشوند که خطر ابتلا به HIV را به شدت افزایش میدهد.
کاهش سن آغاز روابط جنسی در ایران به حدود ۱۴ سال
بر اساس گزارشهای رسمی، سن شروع روابط جنسی در ایران به طور میانگین به حدود ۱۴ سال کاهش یافته است. این موضوع به خودی خود خطرناک نیست؛ آنچه مسئلهساز است، «نبود آموزش درست» و «تابو بودن گفتگو درباره سلامت جنسی» است. نوجوانی که آموزش ندیده باشد، نمیداند چگونه از خود محافظت کند، چگونه خطر را تشخیص دهد و حتی به چه نشانههایی باید توجه کند.
پزشکان تأکید میکنند که بسیاری از نوجوانان حتی نمیدانند HIV چگونه منتقل میشود یا چرا استفاده از وسایل پیشگیری اهمیت دارد. این ناآگاهی بهصورت مستقیم در آمار ابتلا دیده میشود.
آزمایش HIV کاملاً محرمانه و رایگان؛ اما بسیاری از مردم نمیدانند
به گزارش خبرواژه، مراکز بهداشتی رفتاری در سراسر کشور، آزمایش HIV را به صورت کاملاً رایگان، محرمانه و بدون ثبت نام و کد ملی انجام میدهند. این موضوع یکی از مهمترین ابزارهای کنترل بیماری است، اما متأسفانه بسیاری از افراد از وجود چنین خدماتی بیاطلاع هستند.
در این مراکز، هویت افراد هرگز ثبت نامی نمیشود و تنها در صورتی که نتیجه فرد مثبت باشد، یک کد ناشناس برای پیگیری پرونده درمانی او اختصاص مییابد. این روش در تمام کشورهای پیشرفته برای حفاظت از حریم خصوصی افراد استفاده میشود و نقش مهمی در کاهش انگ اجتماعی دارد.
اهمیت تشخیص زودهنگام؛ درمان امروز با گذشته قابل مقایسه نیست
درمان HIV در سالهای اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است. اگر فرد در مراحل اولیه شناسایی شود و درمان را بهموقع آغاز کند، میتواند زندگی کاملاً طبیعی، طولانی و باکیفیت داشته باشد. حتی امکان کاهش بار ویروسی به حدی که قابلیت انتقال نداشته باشد نیز وجود دارد. اما مشکلی که در ایران دیده میشود این است که بسیاری به دلیل ترس از قضاوت، هرگز برای آزمایش مراجعه نمیکنند و همین موضوع باعث گسترش پنهان بیماری میشود.
هشدار مینو محرز درباره افزایش ابتلای جنسی در سنین پایین
مینو محرز، پزشک برجسته و از شناختهشدهترین پژوهشگران HIV در ایران، درباره شرایط فعلی هشدار داده و گفت: «بسیاری از مبتلایان HIV شناسایی نمیشوند و انتقال جنسی در سنین پایین رو به افزایش است.»
او تأکید کرده که نبود برنامههای آموزشی هدفمند و ضعف اطلاعرسانی عمومی، یکی از دلایل اصلی گسترش بیماری است. محرز بر این باور است که آگاهیرسانی بدون سانسور درباره سلامت جنسی، تنها راه پیشگیری واقعی است.
چرا آموزش ضروری است؟
در بسیاری از کشورها، آموزش سلامت جنسی از سنین ابتدایی آغاز میشود و هدف آن نه تشویق به رابطه جنسی، بلکه محافظت از نوجوانان در برابر خطرات است. در ایران، نبود چنین آموزشهایی باعث شده نوجوانان در معرض اطلاعات نادرست و گاه خطرناک قرار گیرند. زمانی که گفتگو درباره مسائل جنسی تابو باشد، نوجوان پاسخ سؤالهایش را از منابع نامعتبر میگیرد و همین مسئله او را آسیبپذیرتر میکند.
نتیجهگیری
افزایش ابتلا به HIV در میان نوجوانان و جوانان، هشداری جدی برای آینده سلامت کشور است. نبود آموزش کافی، کاهش سن شروع روابط جنسی، و ترس از مراجعه برای آزمایش، مهمترین دلایل گسترش بیماری هستند. اگر این روند ادامه یابد، کنترل بیماری در سالهای آینده دشوارتر خواهد شد. ضروری است که خانوادهها، مدارس، رسانهها و نهادهای سلامت، نقش فعالتری در اطلاعرسانی و آموزش داشته باشند.
اگر احتمال میدهید شما یا اطرافیانتان در معرض خطر قرار گرفتهاید، همین امروز به نزدیکترین مرکز بهداشتی رفتاری مراجعه کنید. آزمایش HIV رایگان، بدون نیاز به نام و مشخصات و کاملاً محرمانه است. آگاهی و تشخیص زودهنگام، بهترین راه محافظت از سلامتی شماست.
برای مطالعه خبرهای بیشتر درباره سلامت عمومی و پیشگیری، به سایت خبرواژه مراجعه کنید.
