به گزارش خبرواژه، تازهترین آمارهای وزارت بهداشت نشان میدهد که سن آغاز مصرف دخانیات در کشور به مرز نگرانکننده ۱۳ سال رسیده است؛ رقمی که زنگ خطری جدی برای سلامت نسل نوجوان و جوان محسوب میشود و نیاز به مداخله فوری سیاستگذاران دارد.
افزایش مصرف دخانیات در سنین پایین
مصرف دخانیات همچنان یکی از چالشهای بزرگ سلامت عمومی در ایران و جهان است و در کنار پیامدهای جسمی و روانی، هزینههای سنگین اقتصادی و اجتماعی نیز به دنبال دارد. با وجود هشدارهای مداوم و شواهد علمی درباره مرگبار بودن سیگار و سایر محصولات دخانی، ضعف نظارت و دسترسی آسان در سطح جامعه موجب تشدید این مشکل شده است.
بر اساس تحقیقات سازمان جهانی بهداشت، دخانیات عامل مرگ زودرس نیمی از مصرفکنندگان مستقیم آن است و در ایران سالانه حدود ۵۰ هزار نفر بر اثر مصرف یا مواجهه با دود آن جان خود را از دست میدهند؛ آماری که از تلفات حوادث رانندگی نیز بیشتر است.
قوانین ناکارآمد و ضعف در بازدارندگی
به گفته بهزاد ولیزاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، اصلیترین مشکل در برابر کنترل مصرف دخانیات «فقدان ضمانت اجرایی قوانین موجود» است. وی تاکید میکند: مصرف دخانیات در اماکن عمومی همچنان بدون جریمه و نظارت مؤثر انجام میشود و این خلأ قانونی باید در بازنگری قانون جامع کنترل دخانیات رفع شود.
دود دستدوم؛ قاتل خاموش خانوادهها
آمارها نشان میدهد سالانه ۱.۳ میلیون نفر در جهان و حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر در ایران به دلیل مواجهه با دود دستدوم جان خود را از دست میدهند. بیشترین قربانیان این پدیده زنان، مادران و کودکان هستند.
عوارض دود دستدوم بسیار گسترده است و خطر مشکلات قلبی، ریوی، سقط جنین، زایمان زودرس و ناهنجاریهای مادرزادی را افزایش میدهد.
چرا نوجوانان به سمت دخانیات میروند؟
بهرغم اطلاعرسانیهای گسترده، عوامل متعددی به گرایش نوجوانان و جوانان به دخانیات دامن میزند: قیمت پایین محصولات دخانی، دسترسی آسان در سطح محلهها، بستهبندیهای جذاب، تبلیغات غیرمستقیم و نبود نظارت کافی بر فروش به افراد زیر ۱۸ سال.
ولیزاده با اشاره به این موضوع میگوید که اتحادیههای صنفی گاهی بهجای محدود کردن عرضه، به افزایش مراکز فروش کمک کردهاند، در حالی که سیاست اصلی دولت، کاهش دسترسی و افزایش بازدارندگی قیمتی است.
سیگارهای الکترونیکی؛ تهدیدی جدید و ناشناخته
به گفته مسئولان، هیچیک از سیگارهای الکترونیکی موجود در بازار ایران مجوز ندارند و همه آنها از مسیر قاچاق وارد کشور میشوند. این محصولات به دلیل ترکیبات ناشناخته، میتوانند حتی خطرناکتر از سیگارهای معمولی باشند و آسیبهای جدی به ریه، قلب و سیستم عصبی وارد کنند.
تبلیغات پنهان و ظاهر فریبنده این محصولات، آنها را به گزینهای جذاب برای نوجوانان تبدیل کرده است؛ در حالی که هیچ مرجع رسمی مسئولیت عوارض آنها را نمیپذیرد.
پیامدهای گسترده بر سلامت نسل آینده
مطالعات متعدد نشان میدهد مصرف دخانیات علاوه بر ایجاد بیماریهای قلبی، ریوی و سرطان، میتواند موجب بروز ناهنجاریهای مادرزادی در جنین، کاهش اکسیژنرسانی و سقط جنین شود. سموم موجود در دود سیگار بهسرعت وارد جریان خون شده و به تمام اندامهای بدن آسیب میزند.
راهکارهای کنترل مصرف دخانیات
کارشناسان معتقدند اجرای جدی قوانین، کاهش دسترسی، افزایش مالیات، برخورد با فروش به افراد زیر ۱۸ سال، توسعه آموزشهای پیشگیرانه در مدارس و اجرای بستهبندی استاندارد میتواند مصرف دخانیات در میان نوجوانان را بهطور قابلتوجهی کاهش دهد.
برای پیگیری آخرین اخبار سلامت و سبک زندگی سالم، به خبرواژه بپیوندید.
