کاربران ایکس یا توییتر سابق فوج فوج درحال پیوستن به دو شبکه اجتماعی جدید بلواسکای و اینستاگرام Threads (تردز) هستند؛ اما ممکن است این شبکه‌های اجتماعی نیز در آینده مانند غول‌های این حوزه، در مقابل کاربران خود قرار بگیرند و کسب سود بیشتر را به محافظت از کاربران و اطلاعاتشان و راضی نگه‌داشتن آن‌ها، ترجیح دهند و در یک جمله، کیفیت را فدای کسب سود بیشتر کنند.
متخصصان حوزه شبکه اجتماعی واژه Enshittification را برای توصیف چنین دیدگاهی ابداع کرده‌اند. در ادامه بیشتر با مفهوم این واژه آشنا خواهیم شد. این دیدگاه از سوی یکی از نویسندگان فناوری سایت وایرد (Wired) به نام «زک سوییزن» (Zack Zwiezen) مطرح شده است و مطلبی که در ادامه خواهید خواند، از زبان این نویسنده بیان شده است:
آیا ممکن است یک شبکه اجتماعی برای مرگ خودش برنامه‌ریزی کند؟ این سؤالی است که در هنگام استفاده از بلواسکای (یکی از رقبای اصلی توییتر که قصد دارد جایگزین آن شود)، در مورد آن فکر می‌کردم. حضور در این شبکه اجتماعی فقط وقت تلف‌کردن است؛ وجود پست‌های بیهوده، جدیت فضا و تازه‌واردانی که سعی می‌کنند حالات درونی خود را به نمایش بگذارند. من در نخستین روزهای تأسیس توییتر در آن حضور نداشتم، اما می‌گویند فضای بلواسکای مانند فضای نخستین روزهای جنجالی آغاز به کار توییتر است.
نگاهی کوتاه به ساختار بلواسکای
جالب است بدانید با نگاهی به گذشته، می‌توانیم بگوییم که این شبکه اجتماعی رو‌به‌رشد اصلاً نباید وجود داشته باشد. در سال ۲۰۱۹، زمانی که جک دورسی نخستین‌بار واژه Bluesky را توییت کرد، اصلاً تصمیمی وجود نداشت که پلتفرمی با این نام ایجاد شود که در آینده با توییتر رقابت کند؛ البته این شبکه اجتماعی بر پایه بهره‌مندی از یک پروتکل غیرمتمرکز ایجاد شده است که آن را نسبت به توییتر در جایگاه برتر قرار می‌دهد. بلواسکای سیستمی از سرورهای متصل به یکدیگر ایجاد کرده است که سازمان‌های مختلف با قوانین و سیاست‌های مختلف می‌توانند آن را راه‌اندازی و از این طریق با یکدیگر کار کنند.
چنین راهکاری باعث شده است تا کاربران توییتر بتوانند با کاربران سایر سرویس‌های سازگار با بلواسکای ارتباط برقرار کنند و هویت دیجیتالی خود را به هر پلتفرمی که مدنظر آن‌هاست، انتقال دهند. این دیدگاه که توییتر با کمال میل دیگر از قدرتش برای کنترل کاربران یا کسب درآمد از آن‌ها استفاده نکند، مضحک به‌نظر می‌رسد. فراخوان‌هایی که در جریان انتخابات ۲۰۲۰ برای تنظیم قوانین شبکه‌های اجتماعی صادر شد، بیشتر شبیه به راهکاری کاربردی برای خلاص‌شدن از دست تصمیمات نظارتی و کنترل‌کننده است.
توییتر بعد از ایلان ماسک
پس از اینکه ماسک توییتر را خرید، رویکرد آن تغییر کرد. ماسک تلاش کرد رؤیاهای خودش در مورد این شبکه اجتماعی را محقق کند؛ اما وضعیت آن بدتر شد. بلواسکای نیز که قبلاً بخشی از توییتر بود، از آن جدا شد. سپس مسئولین اصلی این شبکه اجتماعی برای جذب کاربران با استفاده از شبکه توزیع‌شده (Federated Network) خود به نام پروتکل AT، کار روی اپلیکیشن اجتماعی خود را شروع کردند و مشغول به ساخت اپلیکیشنی شدند که اساساً توییتر ۲ بود و هم‌زمان شروع به ساخت پروتکلی کردند که از لحاظ تئوری تضمین می‌کرد توییتر ۲ به سرنوشت توییتر دچار نمی‌شود.
منظور از شبکه توزیع‌شده مدلی است که در آن تعدادی از شبکه‌های مجزا، منابع خود مثل سرویس‌های شبکه یا دروازه‌ها را از طریق یک چهارچوب مدیریت مرکزی به اشتراک می‌گذارند.
